ŞOFÖRLER GÜNLÜK YAŞAMDAKİ İŞLERİNİ NASIL HALLEDİYOR?

Günlük yaşamda yapmamız gereken bazı rutin şeyler vardır. Mesela uyumak, yemek yemek, çay kahve içmek, televizyon izlemek, duş almak gibi. Biz evlerimizde bunları rahatça yaparken peki şoförler nasıl gerçekleştiriyor bu eylemleri? Tek tek açıklayarak bu soruların cevabını verelim isterseniz.

Yemek yemek için illa ki bir lokantaya ihtiyaç duymaz tır şoförleri. Bazı zamanlarda kendi araçlarında kolay yemeklerden yaparak bu ihtiyaçlarını giderirler. Dorse dediğimiz kasanın alt tarafında kapaklı, demirden bir dolap bulunur. Bu dolabın içinde tava, çatal kaşık, tüp vb. malzemeler bulunur. Yemek yapmak için gerekli malzemeler ise aracın içindeki buzdolabında bulunur. İlla yemek yapacak diye birşey de yok. Bazı zamanlar da aperatif yiyecekler olan domates, salatalık, biber, peynir,zeytin, yaz aylarında karpuz ekleyerek öğün yemeklerini tamamlarlar.

   Resim 1: Yolda yemek yapan bir tır                               şoförü

Çay-kahve içmek için, çoğu zaman hem aracı dinlendirmek için, hem de şoförün kendisinin dinlenmesi için yol kenarındaki lokantalarda bu ihtiyacını karşılayabilir. Fakat yolda giderken, sıra beklerken gelen çay içme isteğini araçta giderebilir. Araç içi su ısıtıcısı ile suyu ısıtarak sallama çay veya kahve içebilir. Su ısıtıcısında çakmaklığa göre tasarlanmış bir fiş ile çalışır. 

           Resim 2: Araç içi su ısıtıcısı 

Günümüzde akıllı telefonların ağırlıklı kullanılmasıyla televizyon izleme gereği duyulmasa da, gelişen teknolojiye alışamayan bazı şoförlerimiz, araçlarında televizyon izleyebiliyor. Araç içinde, rahatça izleyebileceğiniz bir bölgeye monte edilen küçük ekranlı televizyonlar ile şoförlerimiz boş vakitlerini televizyon izleyerek geçirebiliyorlar.

              

              Resim 3: Araç içi televizyon 

Şoförlerimiz, günlerce evlerine gelmeden yollarda araç kullanabiliyor. Vücut sağlığı için duş alma gereğini, petrollerde ve dinlenme tesislerinde, özellikle şoförler için tasarlanmış küçük banyolarda belli bir ücret karşılığında sağlayabiliyorlar.

Resim 4: Bir dinlenme tesisinde bulunan                    banyo 

Uyumak, vücudumuzun direnci için, sağlığımız için, dinlememiz için hayatımızda  büyük bir öneme sahiptir. Peki şoförler günlerce eve gelmiyor, uyku ihtiyaçlarını nasıl gideriyorlar diye düşünebilirsiniz. Cevabı basit. Tabi ki tırlarda da evlerimizde ki gibi tek kişilik, ranza türü(altlı üstlü) yataklar bulunmaktadır. Şoförün, o yatağın üzerinde çarşafı, battaniyesi, yastığı vardır. Uyumak  istediği zamanlarda aracı durdurarak yataklarında uyuyabiliyorlar. Tırlarda çift yatak olmasının sebebi, çift şoför çalışan tır şoförleri içindir. Şoförlerden biri uyurken, diğer şoför aracı kullanır. Sonra biri dinlenirken öteki aracı kullanır. Bu şekilde değişerek kullanmak, hem şoförün rahat etmesini sağlar, hemde zamandan tasarruf edilir. Ayrıca kış aylarında, uyurken üşümemek için, evlerimizde ki soba gibi görev gören vebosta olarak adlandırdığımız ısıtıcılar vardır. Gece yatarken derece ayarlanır ve yatağın alt kısımlarında ki peteklerden sıcak hava gelir. Mazot ile çalışır. Aşırı derecede mazot tüketimi olmaz. Gece sabaha kadar çalıştığını farzedersek en fazla yakacağı mazot miktarı 1 litredir.

Resim 5: TIR'ların içinde bulunan ranza                     şeklinde yatak. 

Şoför telefonunu, ısıtıcada ki sistemle aynı olan, bir ucu telefona takılan, diğer ucu çakmaklığa takılan kablo ile şarj eder. 

               Resim 6: Araç içi şarj kablosu 

ŞOFÖRLER'İN AYLIK KAZANCI NE KADAR?

Kazanç konusu, şirkette çalışmaya veya kendi aracımız olmasına göre değişir. Kendi aracımız olursa kazancın hepsi bize kalıyor. Şirkette şoför olarak çalışırsak belli bir ücretlendirme yöntemi vardır.

Şirkette çalışan şoförler için, yönetimin belirlediği bir ücretlendirme yöntemi vardır. Şoför ilk işe başladığında bir maaş belirlenir. Ham maaş denir buna. Bu ham maaş'a ek olarak günlük masraf ücreti(yemek parası) ve taşınılan yükün 1 tonluk taşıma ücreti eklenir. Örnek verecek olursak;ham maaşımızı 1700 TL farzedelim. Günlük masraf ücretini de 3 öğün olarak düşünürsek 15 TL kabul edelim. Taşıdığımız yüklerin ücreti gün gün değiştiği için, genellikle uzun yolda götürülen, ücreti yüksek yükleri farzederek ortalama 50 TL olarak kabul edelim. Hergün masraf parası alırsak ve pazar tatillerini çıkarırsak aylık  390 TL yapar.  Hergün uzun yola gittiğimizi sayalım. Pazar tatillerini çıkarırsak ayda 1300 TL de taşıdığımız yükten para eklenmiş olur. Bu ücretleri toplarsak aylık kazancımız 3390 TL olarak çıkmaktadır. Tabi ki bu hesaplamalar tahmini olarak hesaplanmıştır. Hergün uzun yol gitmeyebiliriz. Bazen tonu 30 TL lik yükte sarabiliriz. Bunun için ücretler aylık değişmektedir. Ortalama olarak bir şoförün maaşı tahmini olarak 2500-3500 TL olarak değişmektedir.

Araç kendimizin ise hesaplamalar tümüyle değişir. Kazancımız artar fakat aracın tüm masrafları, yeme içme hepsi bize ait olur. Tabi zarar etmeden kazanmak çok önemlidir. Şirket arabalarını da özenli kullanmamız gerekir ama kendi aracımıza ayrı bir özen göstermemiz gerekir. Bozulursa masrafları bize ait çünkü. Bu masraf çok yüklü bir miktar da kaybımıza neden olabilir. Burada hesaplama yapmayacağım çünkü her şoförün kendine göre masrafı vardır. Kimi şoför 3 öğün yemek yer kimisi 1 öğün ile idare eder. Kendi aracımız da önemli olan hususlar dikkatli kullanmamızdır. Bil hassa bakımlarını zamanında yaptırmalı, aksatmamalıyız. Aşırı mazot harcamamak için rolenteli seyir etmemiz gerekir. Yaygın olarak yollarda başımıza gelen olaylardan lastik gümlemesi olayını engellemek için zorunda kalmadığımız sürece dağlık yolları değil asfalt'ı kullanmalıyız. Bir şirket şoförünün çalıştığı gibi hergün yük taşırsak, kurallara uyarsak ve son derece dikkatli olursak, şirket şoförünün aylık aldığı maaşın 2 katını kazanabiliriz.

TAŞIMA İRSALİYESİ ve FATURA NEDİR? NASIL YAZILIR?

Her işin kanuni olarak takip edilmesi gerekir. Tırlarda da takip edilmesi için bir takım düzenli olarak yazmamız gereken faturalar vardır.

Bunlardan birisi bildiğiniz üzere fatura. Fatura, bir işi yaptıktan sonra, ödemenin yapılması için, alacağımız parayı ve devlete ödenecek vergiyi bildirir. Fatura, işi yapılan kişiye veya şirkete kesilir. Ödeme alabilmemiz için faturanın kesilmesi şarttır.
Faturanın kesilme şekli; işini yaptığımız firmanın ünvanını, adresini, vergi dairesi bölgesini ve numarasını tarihle beraber yazarız. Alt bölüme geçerek nerden nereye, ne yük getirdiğiimizi yazarız. (Örneğin; Çardak-Nazilli Sülfat Nakliyesi Bedeli). Daha sonra hesaplama bölümüne geçeriz. Taşıdığımız yükün tonunu, işi aldığımız şirketin belirlediği 1 ton için fiyatı ile çarparız. (Örneğin;25×0,020=500). Çıkan sonuca, devlete ödemiş olduğumuz katma değer vergisini de ekleriz. Vergi %18 olarak ödenir. (500×18÷100=90). Çıkan sonuca KDV'yi de ekledikten sonra alt kısma toplam ücreti rakamla ve yazı ile yazarız. Tüm işlemler bittikten sonra kendi kaşemizi basarak bir nüshasını firma yetkilisine veririz. Bir nüshasıda bizde kalır. (Toplam 2 nüsha olur.)

                       Resim 1: Fatura örneği

Taşıma irsaliyesi fatura ile aşşağı yukarı aynıdır. Taşıma irsaliyesi, taşıdığımız yükü nere götürdüğümüzü, ne götürdüğümüzü, nerden sardığımızı ve fiyatını belirtir.
Taşıma irsaliyesinin yazılma şekli; faturada ki gibi yükü aldığımız firmanın adını, adresini, kayıtlı olduğu vergi dairesini ve v.d. numarasını üst kısma tarih ile beraber yazıyoruz. Karşısına da yükü götürdüğümüz firmanın bilgilerini yazıyoruz. Ardından yükün nereye gideceğini ve fiyatını yazıyoruz. Daha sonra yazıların altını parafladıktan sonra aracın plakasını yazarak imzalıyoruz. Taşıma irsaliyesi 3 nüsha olduğu için 1 nüshası bizde kalıyor, diğer 2 nüshasını yükü sardığımız yere ve boşalttığımız yere 1'er tane vererek işlemi bitiriyoruz.

             Resim 2:Sevk(taşıma) irsaliyesi

Her iki belgenin üzerinde de, şirket aracıysa  şirketin ünvanı, adresi, iletişim numaraları ve ticaret sicil numarası bulunur. Şahıs aracı ise de;adı soyadı, varsa ünvanı, irtibat numaraları ve ticaret sicil numarası bulunur.

TIRLARDA TAKOĞRAF NEDİR? KURALLARI NELERDİR? TAKO YAZMAK NEDİR ve NASIL YAZILIR?

Trafikte ki araçların düzenini ve kurallara uygunluğunu kontrol etmek için çeşitli uygulama yöntemleri vardır.(Radar, Genel Kontrol) Bu yöntemlerden biriside tırlar da ve kamyonlar da kullanılan takoğraftır.

Takoğraf, trafikte şoförün hız sınırlarına uygunluğunu kayıt eden, şoförün sürüş ve dinlenme sürelerini kontrol eden denetleme aletidir. Yeni nesil dijital takoğrafların kuralına göre bir şoför, günde en fazla 9 saat araç kullanabilir. Yani 4.5 saatlik bir sürüş 45 dakikalık dinlenme, daha sonra bir 4.5 saatlik sürüş gerçekleştirdikten sonra zorunlu olarak 12 saat araç sürmemesi gerekir. Bunun yanında haftada 1 gün(24 saat) hiç sürüş yapmaması gerekir. Hız limiti kurallarına göre belirlenen maksimum hız sınırına uymaları gerekmektedir.

Trafik polisinin  denetlemesi için, yukarıda ki kurallara uyulup uyulmadığını kontrol edebilmesi amacıyla takoğrafın içerisinde bulunan yuvarlak, kalın, parlak kağıt şeklinde olan, tako bulunur. Bu takoyu şoförün, yeni bir işe çıkmadan önce yenilemesi gerekir. Bu takonun üzerinde şoförün adını soyadını, aracın plakasını, kilometresini, o an ki bulunduğu yeri ve tarihi yazması için belirli bir alan vardır. Takoğraf tako'ya, şoförün hareket halindeyken seyrettiği hız'ı, hızının çoğalıp azalması halinde ince çizgi ile kademili bir şekilde  çizer. Çevirme esnasında trafik polisi, şoförden takoyu vermesini ister. Yaptığı incelemeler neticesinde, kurala aykırı bir durum olduğunu tespit ederse uygulanan kanunlara göre ceza yazmak zorundadır.

             Resim 1: Boş takoğraf kağıdı 

Yukarı da gördüğünüz resim boş bir takoğraf kağıdıdır. İnceleyecek olursak;en üst kısma şoförün adı soyadı, bir altına aracın plakası, onun altına aracın kilometresi, onun altına tarih ve tarihin altına da o an ki bulunduğu şehir yazılır. 

      Resim 2: Kullanılmış takoğraf kağıdı 

Üstteki resim de, doldurulmuş ve kullanılmış bir tako kağıdı görüyorsunuz. Takoğraf, şoförün hızına göre takonun üzerine hız işlemelerini tamamlamış.

                  Resim 3: Dijital Takoğraf 

JET YÜK NAKLİYESİ NEDİR? HANGİ YÜKLERE JET GİDİLİR?

Bilindiği üzere yük nakliyesinde 1 dakikanın bile önemi çok büyüktür. 1 dakika önce varırsanız 1 dakika erken boşaltırsınız, garaja 1 dakika önce girersiniz, garajlar sıraya göre iş verdikleri için bir sürü arabanın önüne geçersiniz ve beklemek zorunda kalmazsınız. En önemlisi taşıdığınız yükün doğa olaylarından korumanıza bile yardımcı olabilir. Bu yazımızda farklı bir nakliye türü olan jet yük nakliyesi hakkında biraz bilgi verelim.

Şoförlerimiz hergün değişik yükler ile 

dünyanın ve ülkemizin her karışını 7/24 dolaşıyor. Tehlikeli madde, gıda, sanayii aletleri, giyim vb. yükler ile gecelerini gündüzüne katıp gaz kesmeden yollarına devam ediyorlar. Fakat günümüzde yaygın olarak taşınması daha zahmetli, yorucu, biraz da tehlikeli yükler vardır. Bunlardan yaygın olarak taşınan yükler; kargo yükleri, arı kovanlar ve sebze-meyve yükleridir. Diğerlerine göre daha acele yetişmesi gereken, bozulup çürüyebilecek, en kısa zamanda yerine ulaşması gereken yüklerdir bunlar. Bu yükler için yol durumuna göre bir saat belirlenir ve şoförler belirlenen saatte boşaltım yerinde olmak zorundadırlar. Diğer yük türlerinde dinlendiklerinden  daha az dinlenirler, uyumazlar ve araç hızını arttırırlar. Bu durum çok tehlikeli olsa da günümüzde çok yaygın olarak taşınan yük türlerindendir.

Kargo yükleri;bölge dağıtım merkezlerinden yüklenir. (Örneğin;Aras Kargo Ege Bölgesi Dağıtım Merkezi). Çıkış yerinden bir son varış durağı belirlenir. Fakat varış yerine kadar uğrayacağı, değişik illerde dağıtım yerleride belirlenir. Yani Aras Kargo'nun 4 5 ilde ki  dağıtım merkezlerine dağıtım yapar. Yük sarıldıktan sonra bir protokol yazılır. Protokolde hangi illere uğranılacak, ne kadar yük inecek ve iller arasında varışta maksimum süre yazar. (Örneğin;Denizli'den İzmir'e maksimum varış saati 4 saat 40 dakika şeklinde). 2 il arasına belirlenen süre içerisinde varılmaz ise; şirketin belirlediği ceza, şoför tarafına kesilir. Zarar gören mal, ürün olursa da ayrıca cezası vardır.

         Resim 1: Kargo nakli yapan bir araç. 

  

Meyve sebze yükleri biraz daha farklıdır. Bozulup çürüyebilecek ürünler olduğu için sebze meyve hal'inden akşamüstü serinlikte yüklenir bu yükler. Genellikle tenteli dorse  dediğimiz üstü kapalı yanları kayar perdeli dorselere ve soğutmalı, her tarafı plastik, içi yalıtımlı dorselere yüklenir. Tenteli dorseye yüklenirse bu yük, yola çıkmadan önce perdeler 2'şer karış açık bırakılır ki yolda giderken dorsenin içi serinlesin, gıdalar bozulmasın. Perdeler kapatılırsa özellikle yaz aylarında dorsenin içi ısınır ve sıcaktan gıdalarda çürüme meydana gelir. Hal işleri gece saat 2'den sonra başladığı için yükte sabaha yakın boşaltılır. Şoför boşaltıma geç kalmamak için hız sınırının biraz üstünde seyir ederek, çok az bir süre mola ile boşaltım yerine varır.

        Resim 2: Meyve-sebze yüklü bir tır. 

Arı yükünün de sebze-meyve yükünden fazla bir farkı yoktur aslında. Şoför bu yükü yükledikten sonra acil bir durum olmadığı takdir de çok uzun mola vermemesi gerekiyor. Dinlenmesi için maksimum 15-20 dakika durması gerekir. Durmadan sürmesinin nedeni, içerisi arıyla dolu olan arı kovanlarının 2 tarafında 1'er karışlık delikler vardır. Arıların varış noktasına ulaşana kadar ölmemesi için hava alması gerekir. Hava aldıkları için kovanların içinde kanat çırpamazlar. Böylece kovan'ın içi ısınmaz. Fakat araç durduğu an da arılar kanat çırpmaya başlarlar. Kanat çırptıkça kovanın içi ısınır. Maksimum ısı derecesini geçtiğinde ise arılar ölmeye başlar. Bu olayın önüne geçmek için ise şoförlerin, çok uzun süre durmamaları gerekir. Böyle bir felaket olursa zarar çok büyük ödenir. Çünkü bir arı kovanı yaklaşık olarak 600 TL civarındadır. Bir tır'da ise en az 1000 kovan olduğunu düşünürsek zarar oldukça büyük olur. Bu yüzden mal sahipleri hiç uyumadan yol gidileceği için  çift şoför çalışan  tırcıları tercih ederler.

Resim 3: Arı kovan'ı yüklü bir tır. 

Özetle jet yük nakliyesi demek;ürünlerin bozulmaması, çürümemesi, zamanında ulaşması ve zarar görmemesi için, yemeden, içmeden, uyumadan, durmadan şoförlerin son gaz yoluna devam etmesi demektir. Bu jet yükler yüzünden şoförlerin uykusuz araç kullanması son derece tehlikeli fakat;ekmek parası için bu mesleği tüm zorluklara ve tehlikelere  rağmen yapmak zorundalar. 

TIR ŞOFÖRLERİ NASIL İŞ (YÜK) BULUYOR?

Araç şoförleri değişik kaynaklardan yük bulabilirler. Bu kaynakları açıklayarak inceleyelim.

Araçların boş olduğu zamanlarda beklemesi, şoförlerin dinlenmesi, yük bulması için kurulmuş olan kamyon ve tır garajları vardır. Bu garajların içerisinde yemek yemek için lokanta, fabrika /işletme sahipleri ile sürekli iletişim içerisinde bulunan komisyoncu, tuvalet-banyo, kahvehane, oto araç yıkama gibi kendimizin ve aracın ihtiyacını karşılayabileceğimiz mekanlar bulunur. Aklımıza yatabilecek yükleri bulmak için bu garajlarda hem dinleniriz hem yük alternatiflerini incelerleriz.Bu garajlardan her ilimizde en az 2'şer adet mevcuttur(tahmini).Garajdan yük bulma işlemi şu şekilde gerçekleşir:

Fabrika sahipleri garajda bulunan komisyoncuyla iletişim kurarak, fabrikasında ki malın miktarını (ton-adet), gideceği yeri ve fiyatını ton hesabı üzerinden bildirerek listeye koymalarını rica ediyorlar. (Ton hesabı:yükün gideceği yer, tehlikesi, ve masrafları göz önünde bulundurarak yükün 1 tonu için verilen fiyat teklifidir. KDV hariçtir. Örneğin; 25×yükün toplam miktarı +KDV) Komisyoncu, verilen bilgileri büroda bulunan yazı tahtasına yazıyor. Şoförler tahtada ki alternatifleri okuyarak kendisine uygun yükü belirleyerek komisyoncuya işi almak istediğini belirtiyor. Komisyoncu kendisi için, belirlediği yükün   komisyon ücretini  aldıktan sonra yükün sarılacağı yere şoförü yönlendiriyor. Şoför garajdan çıkış yaparak işi almaya gidiyor ve yoluna devam ediyor.

Diğer alternatifimiz;sosyal medya. Özellikle facebook'ta kurulmuş olan yük paylaşım sayfaları ile akıllı telefon kullanan yeni nesil şoförler, işlerini sosyal medyadan ayarlayabilir. Kurulan bu sayfalara iş vermek ve iş almak isteyen herkes erişebilir. Bunun yanında yük paylaşımı yapmak için kurulmuş  internet siteleride mevcuttur. İşleyiş şu şekildedir: gönüllü bir kişi site ortamını oluşturur. Yük ilanı vermek isteyen herkes siteye üyelik işlemini gerçekleştirir. İş ile alakalı tüm bilgileri yazar ve bir telefon numarası bırakır. Şoförler bu siteden işine yarayacak işi seçerler ve iş sahibiyle iletişime geçerler. Sonrası yük alma, fatura kesimi, yükü yerine teslim etme, ücreti alma diye gidiyor. Siteden iş alan kişinin hiçbir komisyon ücreti ödemesine gerek yoktur çünkü direk iş sahibiyle bağlantı kuruluyor.

         
                        www.nakliyeborsasi.net

TIR ŞOFÖRLÜĞÜ YAPILACAK BİR MESLEK Mİ?

Tır Şoförlüğü zevk meselesidir. Çalışmak için yapılmaz. Tır şoförleri her ne kadar bu meslekten dert yansalarda, bu mesleğe başlarken içlerinde bir parçada olsa şoförlük hevesi olmuştur. Yoksa bu eziyete katlanılmaz. Tır Şoförlüğü yapabilmek için gerekli belgeleri aldıktan sonra kendinizi bu meslek için hazırlamanız gerekir. Çünkü bu mesleğe başlamadan önce içerisinde bulunduğunuz ortamlardan, ailenizden, aktivitelerinizden vazgeçmek zorundasınız. Vazgeçmek derken tamamen unutmayı kastedmiyorum, ayrı kalmaya alışmalısınız. Çünkü yola çıktıktan sonra 3 gün sonra da dönebilirsiniz 3 ay sonra da dönebilirsiniz. Bana göre tır şoförü olacak kişinin bekar olması gerekir. Sebebi ise siz yola çıktıktan sonra geride bıraktığınız eşinizi, çocuklarınızı korkutmak, meraklandırmak istemezsiniz. Çocuklarınız siz yokmuşsunuz gibi büyümek zorunda kalmaz. Bu mesleği yapmak isteyen kişinin uykusuzluğa dayanabilmesi, yolları sevmesi, gezmeyi sevmesi, zorluklara direnebilmesi, cesur olması, korkularını yenebilmesi, cesaretini en üst düzeyde tutması gerekir. Bana göre yukarıdaki kriterlere sahip/ uyabilecek kişiler bu mesleği rahatlıkla yapabilirler.

Örnek olarak sosyal medya hesaplarından tanıdığım, bu işi zevk ile yapan ve halkın sevgisini kazanmış 3-5 tane tanıdığım genç şoför abilerim var. 

Birgün yola çıktığında hiç konuşmadığını, sürekli susarak yol gittiğini, bu yüzden rahatsızlık duyduğunu düşünen şoför abim, zevk ile izlediğim 45-50 dakikalık, içerik olarak güncel konularla ilgili sohbet ederek, tır hakkında kapsamlı bilgiler vererek kısa videolar çekerek sosyal medya hesaplarında izleyicilerine sunuyor. Halkın sevgisini kazanan, en az ilkokul çağındaki çocuklara kadar hitap eden şoför abimiz bu işi zevk ile yapıyor.

Diğer abimiz kısa storyler çekerek günlük olarak bulunduğu konumda saat bilgisi vererek toplantı çağrısında bulunuyor. Çağrıya itaat edip gelen kişilerle hoş sohbetler içerisinde tanışma fırsatı kazandırıyor.

Bu örnekleri verme nedenim; yapılan işin zorlukları, sıkıntıları ne olursa olsun bir halkın sevgisini kazanmak, mutluluklarına neden olmak yaptığınız işi zevk ile yapmanıza öncü olur. Videoları izledikçe  tır şoförlüğü hayalim gün geçtikçe daha da büyüyor...